به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی هرمز، دهه کرامت، ایامی است سرشار از نور و معنویت که با ولادت حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها آغاز می‌شود و به سالروز میلاد پربرکت امام رضا علیه‌السلام ختم می‌گردد. این ۱۰ روز، فرصت گران‌بهایی برای تجلیل از مقام اهل‌بیت علیهم‌السلام، به‌ویژه امام هشتم شیعیان است؛ بزرگ‌مردی که حضور نورانی‌اش در سرزمین ایران، نه‌تنها برکات معنوی فراوانی برای مردم این دیار داشته، بلکه نماد افتخار و هویت شیعی در تمدن اسلامی به شمار می‌رود.
در آستانه میلاد امام رضا علیه‌السلام و در دل این روزهای پرفیض، گفتگویی تفصیلی با آیت‌الله محمد عبادی‌زاده، نماینده ولی‌فقیه در استان هرمزگان و امام جمعه بندرعباس انجام دادیم. وی در این گفت‌وگو به ابعاد مختلف کرامات امام هشتم و آثار حضور معنوی آن حضرت در ایران پرداخته است؛ از نقش امام در استحکام ایمان مردم و وحدت ملی گرفته تا اثرات فرهنگی، تاریخی و اجتماعی مرقد رضوی در خراسان. آن‌چه پیش‌رو دارید، نگاهی عمیق به جایگاه امام رضا علیه‌السلام در جان و جهان ملت ایران، از زبان یکی از علمای برجسته جنوب کشور است.
به عنوان سؤال اول، بفرمایید کرامات امام رضا علیه‌السلام چگونه در زندگی فردی مردم ایران تجلی پیدا کرده است؟
کرامات امام رضا علیه‌السلام، تنها به روایات تاریخی و نقل‌های گذشته محدود نمی‌شود، بلکه امروز نیز میلیون‌ها ایرانی، حضور و تأثیر آن حضرت را در زندگی شخصی خود احساس می‌کنند. این کرامات در زندگی فردی مردم، به‌ویژه در لحظاتی که در تنگناها قرار دارند، به‌گونه‌ای ملموس ظهور می‌کند. بسیاری از مردم وقتی با مشکلی جدی روبه‌رو می‌شوند، با توسل به حضرت رضا علیه‌السلام آرامش می‌گیرند و گره از کارشان باز می‌شود. این تجلی کرامت، یک بُعد شخصی دارد که با امید، عشق، اشک، و توکل همراه است. ما با پدیده‌ای مواجهیم که در عمق روان و فرهنگ مردم ریشه دارد. باور به کرامت امام رضا، عامل دلگرمی، امید و معنویت در جامعه ماست و این تجلی بی‌واسطه روحانیت اهل‌بیت در زندگی روزمره مردم است.
آیا نمونه‌هایی مستند از شفا یا گره‌گشایی به واسطه توسل به امام رضا سراغ دارید؟
بله، بی‌شمار است. در طول سال‌های خدمتم، چه در بندرعباس و چه در سفرهای تبلیغی در نقاط مختلف کشور، با افراد بسیاری روبه‌رو شدم که از کرامات الهی به‌واسطه توسل به امام رضا علیه‌السلام سخن گفته‌اند. از بیماران صعب‌العلاج که پزشکان آن‌ها را ناامید کرده بودند اما به لطف توسل به آن حضرت شفا یافتند، تا کسانی که در پیچ‌و‌خم‌های زندگی، با مشکلات مالی، خانوادگی یا روحی شدید دست‌و‌پنجه نرم می‌کردند، اما بعد از زیارت یا حتی نذر امام رضا، گشایش و برکت را در زندگی خود دیدند. این تجارب مردمی، در کنار روایت‌های مستند تاریخی، نشان می‌دهد که کرامت امام رضا نه یک افسانه، بلکه یک حقیقت جاری در بستر ایمان و باور مردم ماست.
چه تأثیری حضور حرم مطهر رضوی بر معنویت و انسجام ملی در ایران داشته است؟
حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام، تنها یک مکان زیارتی نیست، بلکه قلب تپنده ایمان و همبستگی ملی ماست. در این بارگاه مقدس، افراد از همه اقوام، مذاهب، زبان‌ها و طبقات اجتماعی کنار هم می‌نشینند و این یعنی اتحاد حقیقی. این حضور جمعی در جوار ضریح امام، برآمده از ایمان مشترک، انسجام ملی را تقویت می‌کند و در کنار آن، معنویت مردم را زنده نگه می‌دارد. بسیاری از بحران‌های اجتماعی در کشور ما با تکیه بر همین هویت مشترک رضوی، آرام گرفته‌اند. ما امام رضا را فقط یک شخصیت دینی نمی‌دانیم، بلکه او پناه ملت و محور آرامش و یکپارچگی ایران اسلامی است.
امام رضا علیه‌السلام چه نقشی در شکل‌گیری فرهنگ شیعی در ایران ایفا کرده‌اند؟
نقش امام رضا علیه‌السلام در نهادینه‌سازی و تعمیق فرهنگ تشیع در ایران، نقشی بی‌بدیل است. سفر تاریخی آن حضرت به خراسان، اگرچه از سوی مأمون عباسی به نیت‌های سیاسی انجام شد، اما به خواست الهی، زمینه‌ساز حضور مستقیم حجت خدا در این سرزمین و گسترش معارف علوی در دل ایران شد. مناظرات علمی حضرت با بزرگان ادیان و مکاتب، نقطه عطفی در معرفی عقلانیت شیعی بود. حضور حضرت در ایران، به‌تدریج بستری را فراهم کرد تا نه‌تنها معارف اهل‌بیت به صورت گسترده در ایران منتشر شود، بلکه ایران به پرچمدار فرهنگ تشیع تبدیل شود. امروزه بسیاری از اندیشه‌های شیعی، برگرفته از همان گفتمان علمی و فرهنگی است که امام رضا در این سرزمین پایه‌گذاری کردند.
چگونه می‌توان پیوند ایرانیان با امام رضا را فراتر از یک تعلق مذهبی صرف دانست؟
این پیوند، چندلایه است. امام رضا در جان و فرهنگ ملت ایران حضور دارد، نه صرفاً در باورهای دینی. بسیاری از خانواده‌ها حتی اگر به ظاهر پایبند کامل به ظواهر مذهبی نباشند، اما دلشان با امام رضاست. این پیوند از جنس عشق است، عشقی که در طول قرن‌ها شکل گرفته و نسل به نسل منتقل شده است. اگر امروز کودک ایرانی با شنیدن نام "علی بن موسی‌الرضا" بی‌اختیار دست بر سینه می‌گذارد یا جوان ایرانی هنگام ورود به حرم، اشک در چشمانش حلقه می‌زند، این یعنی امام رضا بخشی از هویت ملی و روحی ما شده‌اند؛ نه‌فقط یک شخصیت تاریخی یا دینی.
چرا ملت ایران امام رضا را به عنوان پناهگاه روحی و معنوی خود می‌دانند؟
چون امام رضا نماینده رأفت، کرامت، علم و مهربانی اهل‌بیت در ایران است. آن حضرت در دوران خود، با وجود تمام فشارهای عباسیان، با منطق، محبت و شفقت با مردم رفتار کردند. این چهره رأفت‌محور، در ذهن و دل مردم ایران مانده و از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. ملت ما در سخت‌ترین روزها، مانند دوران جنگ تحمیلی، تحریم‌های ظالمانه، و بحران‌های طبیعی و اجتماعی، همواره به امام رضا متوسل شده‌اند. حضرت، پناه دل‌ها و مظهر آرامش در ناآرامی‌های زندگی است. همین رابطه عاطفی، یکی از رازهای ماندگاری ایمان در دل مردم ماست.
آیا می‌توان گفت حضور بارگاه امام رضا علیه‌السلام در مشهد، باعث شکل‌گیری هویتی ملی-فرهنگی خاص در شرق ایران شده است؟
کاملاً درست است. مشهد، به‌واسطه وجود مرقد امام هشتم، به یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی، معنوی و تمدنی ایران تبدیل شده است. شهر مشهد نه‌تنها یک قطب زیارتی، بلکه یک کانون هویت‌ساز ملی است. اقوام مختلف ایرانی، سالانه به این شهر سفر می‌کنند، در آن ساکن می‌شوند، تجارت می‌کنند و فرهنگ خود را با فرهنگ رضوی در می‌آمیزند. همین موضوع باعث شده شرق ایران، به‌ویژه خراسان رضوی، نمادی از وحدت در عین تنوع باشد. این هویت رضوی، برای ملت ما سرمایه‌ای عظیم و بی‌قیمت است.
نقش حرم مطهر رضوی در پویایی اقتصادی، فرهنگی و گردشگری کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آستان قدس رضوی، به عنوان یک نهاد دینی با مدیریت متکی بر وقف و مردمی، نقش محوری در اقتصاد منطقه‌ای و حتی ملی دارد. حضور زائران از داخل و خارج کشور، موجب اشتغال‌زایی گسترده، رونق صنایع کوچک، حمل‌ونقل، تغذیه و خدمات گردشگری شده است. علاوه بر آن، مؤسسات وابسته به آستان، در عرصه نشر، آموزش، پزشکی، و فعالیت‌های علمی و هنری نیز فعال‌اند. این ترکیب بی‌نظیر از دین، فرهنگ و اقتصاد، الگویی موفق برای تمدن‌سازی در دنیای امروز است.
در شرایط بحران‌های اجتماعی یا سیاسی، مردم چگونه به کرامت امام رضا پناه برده‌اند؟
یکی از زیبایی‌های فرهنگ دینی ما، این است که در تلاطم روزگار، مردم به اولیای خدا پناه می‌برند. در دوران جنگ تحمیلی، بسیاری از رزمندگان، پیش از اعزام به جبهه، به زیارت امام رضا می‌رفتند. در ایام کرونا، دعاها، نذرها و توسل‌های مردمی به حضرت رضا، اوج گرفت. حتی امروز که با مشکلات اقتصادی و معیشتی مواجه هستیم، باز هم دل‌های مردم به امام رضا گرم است. این اعتماد قلبی به حضرت، باعث شده مردم ایران در برابر مشکلات، مقاوم و باصلابت بمانند.
برای انتقال سیره، شخصیت و کرامات امام رضا به نسل‌های آینده، چه اقداماتی ضروری است؟
انتقال این گنجینه، نیازمند برنامه‌ریزی عالمانه و مردمی است. ما باید سیره امام رضا را در قالب‌های قابل فهم برای نوجوانان، جوانان و حتی کودکان بیان کنیم. مدارس، دانشگاه‌ها، مساجد، رسانه‌ها و فضای مجازی، همه باید در این مسیر فعال شوند. سیره علمی، اخلاقی، گفت‌وگویی و رأفت‌محور امام، الگوی کم‌نظیری برای نسل امروز است که درگیر تردیدهای معرفتی و فشارهای فرهنگی است. لازم است روایت کرامات حضرت نیز با دقت، مستند و با زبان هنر و تجربه شخصی، به نسل جدید منتقل شود.
چگونه می‌توان کرامات امام رضا را در قالب رسانه، هنر و آموزش‌های عمومی تبیین کرد؟
باید به‌جای رویکرد صرفاً سنتی، از ظرفیت‌های روز بهره ببریم. ساخت فیلم‌ها و سریال‌های فاخر، تولید کتاب‌های داستانی و مستندهای تأثیرگذار، خلق آثار هنری مانند موسیقی و نقاشی مذهبی، و تولید محتوای چندرسانه‌ای در شبکه‌های اجتماعی از جمله راه‌های مؤثر برای این امر است. همچنین لازم است آموزه‌های امام رضا در نظام آموزشی و پژوهشی کشور، به‌عنوان بخشی از میراث ملی و دینی گنجانده شود. باید نسل امروز احساس کند که امام رضا فقط متعلق به گذشته نیست، بلکه راه‌گشای امروز و آینده نیز هست.
انتهای خبر/
