قدرت نرم هنر در مسیر تحول

یادداشت؛

قدرت نرم هنر در مسیر تحول

هنر و ادبیات همواره زبان نرم ملت‌ها در بازتاب دغدغه‌های اجتماعی و سیاسی بوده‌اند؛ ابزاری اثرگذار که می‌تواند مسیر تحولات بزرگ را هموار سازد.

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «هرمز»، حسن رضایی، فعال سیاسی هرمزگان در یادداشتی با عنوان میزان تأثیرگذاری ادبیات و هنر در تحولات اجتماعی و سیاسی، نوشت: از نظر ویکتور هوگو، شاعر نامدار فرانسوی، قاطع‌ترین نتیجه یک انقلاب سیاسی، یک انقلاب ادبی است، همچنین می‌توان گفت ادبیات یک ملت، آیینه مدنیت آن ملت است.

امروز تاریخ هر جامعه را می‌توان در لابه‌لای سروده‌ها، رمان‌ها، داستان‌ها و نمایشنامه‌ها دید و از خلال آن، اوضاع اجتماعی و سیاسی آن ملت را بازشناخت.

نمونه روشن آن، بازتاب نهضت مشروطه در ادبیات ایران است؛ جریانی که بسیاری از شاعران و نویسندگان را به آزادی‌خواهان پیوند زد و قلم آنان را به سلاحی در بیداری مردم غفلت‌زده بدل ساخت.

ادبیات و هنر می‌توانند سرچشمه بیداری بزرگ، آگاهی جمعی و تلاشی برای رهایی از ایستایی‌های تاریخی باشند. هرچند قدرت‌های سیاسی همواره کوشیده‌اند این دو عرصه را مهار و در چارچوب منافع خود قالب‌ریزی کنند، اما تاریخ نشان داده که هیچ حکومتی نتوانسته حرکت آن‌ها را متوقف کند؛ چرا که هنر و ادبیات آیینه تمام‌نمای جامعه‌اند.

آثار شاعران، نویسندگان، نقاشان، فیلم‌سازان و دیگر هنرمندان همواره بازتاب شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی زمان خود بوده و بر وجدان عمومی تأثیر گذاشته است.

نمونه‌ای بارز از این تأثیرگذاری، رمان «کلبه عمو تام» نوشته هریت بیچر استو است که با تصویر واقعیت تلخ برده‌داری، آگاهی عمومی را برانگیخت و از عوامل مؤثر در شکل‌گیری جنگ داخلی آمریکا و لغو برده‌داری شد.

این اثر بعدها الهام‌بخش هنرهای نمایشی و سینمایی نیز گردید. یا در نقاشی‌های دیه‌گو ریورا، هنرمند نامدار مکزیکی، الهام‌گرفته از حرکت‌های انقلابی و کارگری، مضامین سوسیالیستی و میراث بومی مکزیک با جسارت به تصویر کشیده شد و تأثیری عمیق بر جامعه‌اش گذاشت.

در طول تاریخ، نویسندگان و هنرمندان با بهره‌گیری از ادبیات، هنرهای تجسمی و موسیقی، اندیشه‌ها و ارزش‌ها را به نسل‌های بعد منتقل کرده‌اند. آنان با به تصویر کشیدن واقعیت‌های تلخ، برانگیختن تفکر انتقادی و ایجاد همدلی، مردم را به سمت آگاهی و تغییر سوق داده‌اند.

در پایان باید گفت هنر و ادبیات ضربان‌سنج جوامع بشری هستند؛ زبان دل و روح انسان‌ها که ماندگاری و تأثیرشان چنان است که همواره حکومت‌های تمامیت‌خواه را بیمناک ساخته و آن‌ها را به کنترل یا خاموش کردن صدای نویسندگان و هنرمندان مستقل واداشته است.