هرمزگان دارای خاص ترین اکوسیستم گیاهی ایران

به گزارش شبکه اطلاع رسانی هرمز، استان هرمزگان از نظر جغرافیای گیاهی، در نواری از رویش های گرمسیری نیم کره شمالی قرار دارد. از ویژگی های آب و هوایی این نوار رویشی که در ایران از کرانه های استان هرمزگان و کرانه های دریای مکران (عمان) تا بندر گواتر در استان سیستان و بلوچستان ادامه دارد، بارش کم سالانه و تبخیر چند برابر آن همراه با دیگر عوامل طبیعی است که این استان را نیز در بر گرفته و گوناگونی گونه های پوشش گیاهی و کل رویش را در آن حساس و فقیر ساخته است.

گونه های مقاوم به شرایط خشکی، شوری و نوسان های دمایی می توانند تا حدودی بیانگر محدوده مناطق بیابانی هر منطقه باشند. این گیاهان با ایجاد تغییرات خاص در شکل ظاهری خود، سازگاری مناسبی با شرایط حاد و شکننده مناطق بیابانی پیدا کرده اند.

با وجود شرایط اقلیمی، استان هرمزگان بیش از ۸۰۰ گونه گیاهی از کل ۸۰۰۰ گونه گیاهی کشور را به خود اختصاص داده است که در این میان گیاهانی از قبیل: درمنه – آویشن – گلزر – آنغوزه – بنه – اسفند – بادام -بومادران – کنار – کلپوره – زیره – کسور – هندوانه ابوجهل – ترشک – پونه – لوئی – پیچک صحرائی – ناگرد – مغیر – مورخوش – مورتلخ – ریش بز – پرسیاوش – ارس – چوبک – خارشتر – ریواس – سرخس – سیاه تخمه – صبرزرد – کهورک – مورد – خرزهره – کازروخ – بادام وندلبوئی- سپستان – انجیر معابد- درمان عقرب- چریش- گردو- شیرین بیان – کاسنی- کرچک.

به بیان دیگر پوشش گیاهی هرمزگان، در پیوند با دگرگونی های به دست آمده از آب و هوا و جنس خاک، چهره ی گوناگونی به خود می گیرد. از این رو بیش تر گیاهانی که در منطقه می رویند به ویژه گیاهان کناره کرانه ها، بدون خزان هستند یا خزانی زودگذر دارند.

یک قسمت نوار ساحلی و مناطق پست جلگه ای را شامل می‌شود و جزء جامعه گیاهی منطقه بلوچی است این منطقه از مرز پاکستان در جنوب شرقی ایران شروع شده به صورت نوار ساحلی دریای عمان و خلیج فارس را می‌پوشاند. از درختان و درختچه‌های ویژه این منطقه می‌توان انواع آکاسیا، کهور ایرانی، کنار، استبرق، انواع گز، خرزه ، کتور، پرخ و خرما را نام برد.

قسمت دیگر منطقه که در نواحی شمالی و ارتفاعات استان مستقر است عرصه رویش ایران- تورانی کوهستانی است که با افزایش ارتفاع میزان نزولات جوی افزایش و دما نیز کاهش می‌یابد. بنابراین با دور شدن از ساحل و افزایش ارتفاع از سطح دریا عرصه رویشی بلوچی جای خود را به عرصه رویشی ایران- تورانی وکوهستانی می‌دهد که این عرصه سطح زیادی را در بر می‌گیرد

برخی از این گیاهان با ذخیره آب در بافت های خود به شرایط کم آبی سازگار شده اند، برخی با انجام سازوکارهایی متفاوت با شرایط شوری آب و خاک سازگاری یافته اند و بالاخره بعضی از گونه های گیاهی این مناطق با کم کردن سطح برگها (فلسی یا خاردار شدن) و گسترش سیستم ریشه ای جهت استفاده از آبهای زیرزمینی در این مناطق ماندگار شده اند. مشاهده این گونه های بیابانی که در نتیجه تعامل بسیاری از عوامل محیطی با یکدیگر ایجاد شده است، نشان می دهد که با شناسایی قلمرو گسترش آنها می توان اطلاعات لازم را برای تعیین قلمرو بیابان بدست آورد.

گیاهان این منطقه منحصر به گیاهانى است که معمولاً در نقاط کم آب و خشک مى‏رویند و همچنین در مقابل خشکى هوا نیز مقاوم و سخت مى‏باشند. به عبارت دیگر پوشش گیاهى این استان در رابطه با تغییرات حاصله از آب و هوا و جنس خاک چهره متفاوتى به خود مى‏گیرد.

از گیاهانى که در این استان مى‏رویند مى‏توان از: کلپوره، بومادران، بابویه، خاکشیر و گیاهان شور پسند که در مناطق شوره‏ زارها یافت مى‏شوند نام برد.

گیاهانى که در ارتفاعات مى‏رویند به علت کاهش دما و رطوبت هوا از دامنه تا قله کوه انواع درختان گرمسیرى به چشم مى‏خورد. در ارتفاعات بالاتر درختان سردسیرى نظیر کاج، سرو، زیتون وحشى و شمشاد وحشى به صورت انبوه دیده مى‏شود.

درخت با ارزش دیگری که دراستان وجود دارد وقسمت های مختلف آن جزء محصولات فرعی می باشد وازهمه مهمتر هم میوه آنست کنار می باشد. درخت کنار بیشتر دررویشگاههای خلیج – عمان وجود داشته وتا ارتفاع حدود ۱۰۰۰ متر ازسطح دریا نیز ادامه می یابد برگ وپوست ومیوه آن دارای خواصی است که باعث شده درخت کنار جزء گونه های مولد محصولات فرعی قرارگیرد پوست وبرگ آن دارای خاصیت داروئی وصنعتی و از میوه آن استفاده خوراکی می شود.

گیاهان دیگر مولد محصولات فرعی که در استان وجود دارد درختان بنه وکسور می باشند بهترین بنه زار استان در منطقه حسن آباد بویه می باشد. بنه وکسور در جنگل های کوهستانی استان قرار دارند و بیشتر در شهرستانهای حاجی آباد، بندرعباس، بستک و.. پراکنده اند. البته از بنه سقز هم قابل استحصال است. از میوه بنه گذشته از استفاده خوراکی
و روغن کشی در صنایع آرایشی هم استفاده می شود.

بیش تر گیاهان منطقه ی استپ از گونه های ویژه ای بوده که در فصل گرم و خشک به حالت مرده یا نیم مرده در می آیند و با دریافت نخستین باران جوانه زده به سرعت رشد می کنند و سرسبزی ویژه ای به خود می گیرند. گیاهان استان هرمزگان را درختان گرمسیری کرانه ای که تنومند و پایداراند، با کم آبی منطقه سازش داشته و دارای ریشه های بلندی هستند که از هر سو در جست و جوی آب کشیده شده اند؛ تشکیل می دهند. از این درختان می توان کهور، کرت، کنار گل ابریشم، گارم زنگی (لوز) و سمر را نام برد.

از نادرترین پوشش‌های گیاهی استان هرمزگان، جنگل‌های حرا (مانگرو^*) می‌باشند که با شرایط ویژه‌ای در آب دریا رشد کرده و گسترش یافته‌ و جنگل‌های انبوهی را به وجود آورده‌اند. درختچه‌های حرا در نواحی پراکنده‌ای از تنگه هرمز به سمت شرق و اقیانوس هند در کرانه‌های دریای عمان به ویژه در کرانه‌های بندر گواتر دیده می‌شوند. جنگل‌های حرا (مانگرو) که به نام دانشمند بزرگ ایرانی؛ ابوعلی سینا با نام علمی «اوسینا مارینا» شناخته می‌شود، با سایر اکوسیستم‌های جنگلی تفاوت اساسی دارند. این جنگل‌ها نه به خشکی تعلق دارند نه به دریا بلکه مشترک بین آب و خشکی هستند. حرا گیاهی است به شکل درختچه یا درخت با اندازه‌های متفاوت بین ۳ تا ۶ متر ارتفاع که شاخ و برگ سبز روشنی دارد. اجتماع این درختان پوشش فشرده و انبوهی را در بخش تاج درخت به وجود می‌آورد.

پهناورترین جنگل های حرا، در آب های بین لافت و بندر پل، در شمال باختری جزیره قشم و در۱۴۰ کیلومتری باختر شهر بندرعباس قرار دارد. درختچه حرا از ویژگی های اکوسیستم استان هرمزگان، به ویژه جزیره قشم است که در نواحی پراکنده ای از تنگه هرموز به سوی خاور و اقیانوس هند، در کرانه های دریای مکران(دریای عمان) به ویژه در کرانه های بندر گواتر دیده می شود. نام علمی حرا به نام دانشمند بزرگ ایرانی ابوعلی سینا، نام گذاری شده است. درختان حرا آب شور دریا را شیرین ساخته و از آن تغذیه می کنند.

انتهای پیام/م.ر